Budowa akordów

Każdy akord składa się z dźwięków w określonych odległościach interwałach. Akordy można podzielić na trzy podstawowe grupy:

• Durowe: pryma, tercja wielka, kwinta – (1, 3w, 5) np. A, G.  Akord C dur będzie sie więc składal z dźwięków: C, E oraz G. Akordy durowe mają wesoły charakter. Akordy durowe zbudowane są na bazie skali jońskiej (inaczej durowej).
• Molowe: pryma, tercja mała, kwinta – (1, 3m, 5) np. a, g.   Akord c moll będzie się więc składać z dźwięków: C, Dis, G. Akordy molowe brzmią smutnie. Akordy molowe zbudowane są na  bazie skali eolskiej (6 mod skali jońskiej – inaczej skala molowa naturalna).
• Dominantowe: pryma, tercja wielka, kwinta, septyma mała – (1, 3w, 5, 7m) np. A7, G7.  Akord C7 będzie się więc składal z dźwięków: C, E ,G oraz Ais.  Akordy dominantowe wprowadzają napięcie. Akordy dominantowe zbudowane są na bazie skali miksolidyjskiej (5 mod skali jońskiej).

O skalach i ich modach będzie osobny temat. Celowo jednak pisze już teraz z jakich skal podstawowe akordy się wywodzą gdyż skale te są najodpowiedniejsze do improwizacji na tle tych akordów.

Poza tymi podstawowymi akordami w muzyce często można napotkać następujące akordy:

• Durowy z septymą wielką – (1, 3w, 5, 7w) np. Amaj7, Cmaj7 – często spotykany w muzyce jazzowej
• Molowy z septymą małą – (1, 3m, 5, 7m) np. a7, d7
• zmniejszony – (1, 3m, 4zw) np. Adim (z ang. diminished)
• zwiększony – (1, 3w, 6m) np. Caug (z ang. augmented)
• sus2 – (1, 2w, 5) tercja zastąpiona sekundą wielką np. Asus2
• add2 – (1, 2w, 3w, 5) do tercji akordu durowego bądź molowego dodajemy sekundę wielką np. Gadd2
• sus4 – (1, 4, 5) tercja zastąpiona kwartą czystą np. Asus4
• add4 – (1, 4, 3w, 5) do tercji akordu durowego bądź molowego dodajemy kwartę czystą np. Gadd4
• power chordy – (1, 5) brak tercji – akord wykorzystywany głównie w rocku.

Jeśli do akordu septymowego będziemy dodawać kolejno oktawe plus sekunde, kwarte bądź sekste to otrzymamy kolejno akordy 9, 11, 13. Akordy te można spotkać w muzyce jazzowej.

• C9 – (1, 3w, 5, 7, 9)
• C11 – (1, 3w, 5, 7, 9, 11)
• C13 – (1, 3w, 5, 7, 9, 11, 13)

Różnica pomiędzy G7 i Gmaj7:

Chciałbym zwrócić uwagę na akordy durowe z dodaną septymą. Jest zasadnicza różnica czy septyma jest mała czy wielka. Jeśli septyma jest wielka np. akord Gmaj7 wtedy do akordu G dodajemy dodatkowy dźwięk ze skali jońskiej który sprawia że akord brzmi jeszcze pełniej. Jeśli natomiast septyma jest mała ma to zasadniczy wpływ na brzmienie akordu. Akord staje się dominantowy, wprowadza napięcie, zbudowany jest na skali miksolidyjskiej – G7. Akord taki będzie dążył do rozwiązania – czyli do toniki utworu. Dla akordu G7 będzie to akord C.  Więcej o tym będzie w rozdziale harmonizacja skali.

Schematy akordów:

Znajomość budowy akordów jest bardzo ważna abyśmy mogli odnaleźć je na gryfie. Ponieważ każdy akord można zagrać na wiele różnych sposobów nie będę przytaczał tu kształtów dla wszystkich akordów. Chciałbym jednakże zaprezentować kilka uniwersalnych schematów za pomocą których można zagrać każdy akord durowy bądź molowy. Nazywają się on a ang. moveable chord patterns ponieważ przesuwając je w zdłóż gryfu otrzymamy akordy dla kolejnych dźwięków z gamy chromatycznej: C, Cis, D, Dis, E itd….  Obrazek niżej pokazuje te uniwersalne kształty akordów durowych i molowych.

Schematy dla akordów durowych:

Patrząc na powyższe kształty możemy dostrzec, że są identyczne jak dla akordów C A E G D. Warto je zapamiętać, z dwóch powodów. Są uniwersalnymi kształtami do zagrania akordów durowych. Na ich podstawie w przyszłości zbudujemy 5 schematów do zagrania w różnych miejscach na gryfie gamy Durowej.

Schematy dla akordów molowych:

Gryf i dźwięki

Nie wyobrażam sobie improwizacji na gitarze bez znajomości dźwięków na gryfie. Wiedza ta jest niezbędna aby zbudować akord, czy znaleźć skalę po której będę mógł grać solówki. Na początku nauka może wydawać się żmudna ale przy odrobinie wskazówek ułatwimy sobie to zadanie.

Na początek odnajdźmy na gryfie wszystkie dźwięki gamy Cdur, czyli dźwięki które odpowiadają białym klawiszom na pianinie. Są to kolejno: C, D, E, F, G, A, B, C. (Zamiast dźwięku H będe używał dźwięku B tak jak jest to przyjęte w zagranicznej literaturze):

Co należy sobie uświadomić i zapamiętać:

1. Dźwięki strun poczynając od basowych to E, A, D, G, B, E – to trzeba wkuć na pamięć.
2. Mamy 2 struny E, na których dźwięki wyglądają identycznie
3. Od 12 progu cały schemat się powtarza (gama chromatyczna składa się z 12 dźwięków)

Wciąż wydaje się dużo dźwięków do zapamiętania. Tu z pomocą przychodzą interwały, a konkretnie schematy dla oktawy. Jeśli nauczymy się na pamięć dźwięków na 2 strunach basowych E i A do w dość prosty i szybki sposób możemy odnaleźć reszte dźwięków na gryfie:

.

Spróbujmy teraz odnaleźć gdzie na gryfie znajduje się dźwięk C. Jeśli ktoś nauczył się już 2 pierwszych strun to od razu zauważy, że np. na 3 progu struny A. Pamiętając odległości dla oktawy możemy znaleźć teraz pozostałe miejsca. Dobrze jest te dźwięki zapamiętać tak aby potrafić na każdej strunie szybko odnaleźć dźwięk C. Zapewni nam to jeszcze większą kontrole dźwięków na gryfie.

Proponuje zrobić kilka ćwiczeń dla pozostałych dźwięków: D, E, F itd… tak aby nabrać wprawy w posługiwaniu się schematem odległości dla oktawy.

Na koniec pokazuje ostatni schemat gryfu gdzie odnajdziemy już wszystkie 12 dźwięków z całej gamy chromatycznej czyli kolejno: c, cis, d, dis, e, f, fis, g, gis, a, ais, b, c.